Życie i twórczość Zofii Kossak
Powieściopisarka i publicystka, wnuczka Juliusza Kossaka, córka Tadeusza Kossaka i Anny z Kisielnickich
- Urodziła się 10 sierpnia 1889 roku w Kośminie koło Dęblina.
- Dzieciństwo i młodość spędziła na Lubelszczyźnie i na Wołyniu.
- Pani Zofia wcześnie zaczęła czytać książki.
- Od 1906 roku była nauczycielką w szkółce Polskiej Macierzy Szkolnej.
- W latach 1912-1913 studiowała malarstwo w Szkole Sztuk Pięknych
w Warszawie, a w latach 1913-1914 rysunek w Szkole Rysunku w Genewie. - Zadebiutowała w 1913 roku krótkimi opowiadaniami.
- W roku 1915 poślubiła Stefana Szczuckiego i zamieszkała w Nowosielscy.
- Tam przeżyła z dwojgiem małych dzieci dramatyczne wydarzenia rewolucji październikowej.
- Wspomnienia opisała w swej książce o charakterze autobiograficznego pamiętnika pt. Pożoga - wspomnienia z Wołynia 1917-1919 (1922).
- W roku 1922 zmarł mąż Zofii i pisarka przeniosła się z Wołynia na stałe
do majątku ojca w Górkach Wielkich koło Cieszyna. - Pisarka zajęła się studiowaniem dziejów Śląska.
- W 1925 roku wyszła powtórnie za mąż za majora dyplomowanego Zygmunta Szatkowskiego.
- Zofia Kossak rozpoczęła powieściopisarstwo historyczne utworami: Beatum scelus (1924), Z miłości (1926), Złota wolność (1928).
- W roku 1929 ukazał się zbiór jedenastu zbeletryzowanych legend o świętych pt. Szaleńcy Boży.
- W 1930 roku powstała powieść historyczna Legnickie pole.
Tematykę dziejów Śląska przedstawiła w zbiorach opowiadań Wielcy i mali (1927) oraz Nieznany kraj (1932). - Tematem, który pasjonował pisarkę, były wyprawy krzyżowe.
- Odbyła pielgrzymkę do Ziemi Świętej, dotarła do Egiptu, Aten, Stambułu.
- Po sześciu latach powstała trylogia, złożona z sześciu książek:
cz. I pt. Krzyżowcy (1935), składająca się z czterech tomów (Bóg tak chce. Fides Graeca, Wieża trzech sióstr, Jerozolima wyzwolona), cz. II pt. Król trędowaty i cz. III pt. Bez oręża (1937). - Dzieło to przyniosło autorce wielki rozgłos i znaczące nagrody: Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, hiszpański Krzyż Zasługi Zakonu Rycerskiego św. Łazarza
oraz nagroda czytelników „Wiadomości Literackich". - W roku 1939 Zofia Kossak napisała jeszcze dwie powieści historyczne z XVII wieku: Suknia Dejaniry oraz Trembowla.
- Ważne miejsce w jej twórczości zajmują utwory dla dzieci i młodzieży: Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata (1926), Topsy i Lupus (1931), zbiór nowel Bursztyny (1936), powieść Puszkarz Orbano (1936), Gród nad jeziorem (1938), Na Śląsku (1939).
- Po wybuchu II wojny światowej Zofia Kossak opuściła majątek rodzinny
i wyjechała do Warszawy. - Aktywnie działa w ruchu konspiracyjnym i prowadzi działalność charytatywną.
- Była współredaktorką pierwszego pisma podziemnego „Polska żyje"
oraz tajnej gazetki dla młodzieży „Orlęta". - Jako redaktorka tajnych pism była poszukiwana przez gestapo.
- W roku 1941 była współtwórczynią tajnej organizacji katolickiej Front Odrodzenia Polski (FOP).
- Współpracowała z Delegaturą Rządu Polskiego w Londynie.
- W 1942 roku Zofia Kossak zainicjowała utworzenie Komitetu Pomocy Żydom (kryptonim Żegota).
- Była autorką słynnego Protestu, który piętnował hitlerowskie zbrodnie na Polakach i Żydach i wzywał do ich ratowania.
- Za swą działalność na rzecz pomocy Żydom została po wojnie odznaczona medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata".
- W 1943 roku pisarka została aresztowana i wywieziona do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.
- W kwietniu 1944 została przewieziona do Warszawy i osadzona na Pawiaku, gdzie skazano ją na śmierć.
- Sto dni oczekiwania na wykonanie wyroku w stanie skrajnego wycieńczenia nie złamało jej woli i wiary.
- W zabiegów Delegatury Rządu i podziemia udało się ją uwolnić na dwa dni przed wybuchem Powstania Warszawskiego.
- Po wybuchu Powstania Warszawskiego Zofia Kossak włączyła się w akcję powstańczą.
- Całe powstanie przeżyła w walczącej Warszawie. W szeregach Armii Krajowej walczyli równocześnie jej syn Witold i córka Anna.
- Do 1945 roku przebywała wraz z córką w Częstochowie, gdzie spisała swoje wstrząsające wspomnienia obozowe w książce pt. Z otchłani (1946).
- Syn jej razem z ojcem, który przebył wojnę w niewoli niemieckiej, dostał się do Armii Polskiej we Włoszech.
- Po wojnie, zmuszona do opuszczenia kraju, wyjechała do Anglii.
- Mieszkała z rodziną najpierw w Londynie, a potem na farmie w północnej Kornwalii.
- Na emigracji Zofia Kossak powróciła do literatury.
- Powstały wysoko cenione przez zagranicznych krytyków i czytelników następujące książki: powieść z czasów biblijnych Przymierze (1952), zbiór opowiadań Rok polski (1955) oraz pierwszy tom opowieści rodzinnej Dziedzictwo (1956).
- W 1957 roku pisarka wraz z mężem powróciła do Polski. Początkowo zamieszkała w Warszawie, ale wkrótce osiadła w rodzinnych Górkach Wielkich.
- Ostatnie dziesięciolecie życia poświęciła pracy literackiej i publicystycznej.
- Kontynuowała „sagę rodzinną", wydając dalsze dwa tomy Dziedzictwa (t. II 1964, t. III 1967) przy współpracy z mężem.
- Napisała również wraz z mężem książkę Troja Północy (1960).
- Zofia Kossak zmarła w dniu 9 kwietnia 1968 roku w Bielsku-Białej.
- Została pochowana na wiejskim cmentarzu w ukochanych Górkach Wielkich, w grobie rodzinnym obok grobu rodziców.